Bir gebeliğin gerçekleşmesi için birinci şart olgunlaşan bir yumurtanın yumurtalıktan atılması ve bir sperm ile karşılaşmasıdır. Sonrasında sağlıklı bir döllenme ve rahim içine yerleşme sonucu normal bir gebelik oluşup devam edebilir. Bu sebeple, yumurtlama gebelik için çok kritik bir aşamadır ve

beyindeki hipotalamus-hipofiz denilen merkezler ile yumurtalık arasında çok sıkı ve düzgün işleyen bir sistem ile kontrol edilir. Adet kanaması başlangıcı aslında yeni bir yumurtlama döngüsünün de başlangıcıdır. Rahim içi dokusu kanama ile dökülmeye devam ederken beyindeki merkezlerden salınan GnRH ve onun uyardığı FSH ve LH hormon seviyeleri artmaya başlar ki bu östrojen seviyesinin artmasını ve büyüyecek bir grup yumurtanın seçilmesini sağlar. Zamanla FSH, LH ve östrojen

seviyeleri daha çok artar ve yumurta boyutları da 9-10 mm ye ulaşır. Östrojen artmaya devam ederken ve FSH ve LH hormonları hafif bir düşme yaşarken, dominant en baskın olan yumurta seçilmiş olur ve 20-26 mm ye kadar büyümeye devam eder. Bu esnada rahim içi dokusu da östrojene bağlı kalınlaşmakta ve rahim ağzı ve vajinal akıntı da sperm geçişini kolaylaştırmak için ince uzayan ve bol sulu bir karakter almaya başlar. Folliküler az denilen yumurtlama öncesi bu dönem herkeste farklı

olmakla birlikte ortlama 14 ile 21 gün arasında sürebilir, ergenlik döneminde daha uzayabilirken, menopoz öncesi dönemde kısalabilir.

Yumurtlamadan bir gün öncesinde östrojen en yüksek noktasına ulaşır ve LH hormonu ani bir sıçrayış ile birden yükselir ve ortalama bir saat kadar yüksek kalır. Bu sıçrayış yumurta etrafında lokal bazı maddelerin salınımını uyarır ve ortalama 36 saat sonra yumurtlama gerçekleşir. Atılan yumurta tüp

tarafından tutulur ve rahim içine doğru ilerlemeye başlar. Yumurtlama sonrası yumurtalıktan hormonu yükselişe geçer, gebelik olursa salınımı devam ederken, döllenme ve gebelik olmazsa seviyesi düşer ve sonucunda yeni bir adet kanaması başlar. Rahim içi dokusu etkisi ile gebelik için hazırlanır ancak olmazsa kanayarak dökülür. Yumurtlama sonrası yeni bir adet dönemine kadar olan bu dönem genellikle sabittir ve 13-15 gün arasındadır.

Yumurtlama zamanının doğru tahmin edilmesi cinsel ilişki zamanını düzenlemek ve gebelik şansını arttırmak için gereklidir. Güvenilir olmayan yöntemler:

1. Takvim yöntemi: Çok düzenli adet gören kadınlarda, beklediği adet gününden 13-15 gün öncesi yumurtlama zamanı olarak beklenir ancak üreme çağında çoğu zaman adet döngüleri değişken olabildiği için güvenilir değildir ve daha etkili yöntemler tercih edilebilir.

2. Bazal vücut ısısı artışı: Ovulasyon sonrası hafif bir artış (genellikle 0.5 °C) olması anlamlı gibi görünse de gebelik ihtimalinin yüksek olduğu günü yakalamakta çoğu zaman geç kalınır.

3. Vajinal akıntı değişikliği: Akıntının daha sulu, bol miktarda ve uzayan ve yapışkan kıvama gelmesi östrojen seviyesinin çok arttığına ve yumurtlamanın çok yakın olduğuna işaret eder.

4. İdrarda LH veya östrojen ölçümü: Diğer yöntemlere nazaran daha pahalı olan bu yöntemle kanda LH yükselişi başlangıcından 12 saat sonra tespit edilir. Bir sonraki adet döngüsünden tahmini arka arkaya yapılan testlerle yumurtlama öncesi ve yumutlama zamanı yakalanabilir.

5. Ultrasonografi: USG takibi ile yumurtalık içinde seçilmiş olan baskın yumurtanın belli bir boyuta (20-26 mm) geldiği ve çatlamak üzere olduğu görülebilir ve birliktelik önerilebilir. Ancak zaman ve emek tasarrufu açısından çok kullanışlı bir yöntem değildir.

Yenilikçi yöntemler:

1. Tükürük ferningi: tükürükten alınan sürüntünün incelenmesi ile ferning görüntüsünün ortaya çıkması artmış östrojen seviyesini gösterir.

2. Vajinal veya koltukaltı sıcaklık sensörleri: Sürekli olarak vucuttaki ısı değişimlerini kaydeder ve yumurtlama dönemindeki artışı yakalar.

3. Akıllı telefon bazlı tahmin: Akıllı telefonlardaki uygulamalar sayesinde gebelik şansının yüksek olduğu ve yumurtlama zamanı belirlenebilir.

İçerik Güncelleme Tarihi : 13.05.2023