Sağlıklı bir gebelik takibinin gebeliğin ilk 8 haftasında uzman hekim görüşmesi ile başlaması önemlidir.

 Anne adayının detaylı gebelik öncesi tıbbi öyküsü (tıbbi özgeçmişi, kan grubu, genetik hastalıklar, folik asit desteği, beslenme, alışkanlıklar ve aile öyküsü…) ve özel ve sosyal yaşamına ait bilgiler (mesleği, gelir durumu, hobileri, ev hayvanları…) alınır.

 Daha önce gebelik ve/veya doğum yaşamışsa buna ait detaylı tıbbi öykü alınır (Gebelik şekeri, yüksek tansiyon, kan uyuşmazlığı, SMA taşıyıcılığı, erken doğum vb).

 Kan basıncı, vücut ağırlığı, boy ölçümleri yapılır

 ULTRASONOGRAFİ ile aşağıdaki detaylar araştırılır, gereğinde birden fazla USG incelemesi gerekebilir:

 Gebelik kesesinin varlığı

 Kesenin yerleşimi (Normal gebelik? Dış gebelik?)

 Fetüsün kese içinde varlığı (boş veya dolu gebelik?)

 Tekil veya çoğul gebelik (ikiz? Üçüz?) İkizse tek yumurta - çift yumurta ikizi?

 Fetal kalp atımı, ritmi ve hızı

 Anne ve baba adayına gebelik takibi, alınması gereken takviye edici gıdalar, sağlıklı beslenme, egzersiz, dikkat edilmesi gereken konular hakkında bilgi verilir ve soruları cevaplanır.

 Gebeliğe özgü vitaminler reçete edilir.

 Anne adayından mevcut hastalıkları ve ilaçları da göz önüne alınarak kan ve idrar tetkikleri alınarak (Hemogram, açlık kan şekeri, bulaşıcı hastalık paneli, tam idrar tetkiki ve idrar kültürü, kan grubu ve RH, TSH, Vitamin D ve B12, Rubella Ig M ve G…) sağlık durumu kontrol edilir.

 Fetüs için genetik hastalıkların olma ihtimalinin incelendiği tarama testlerinin yapılır. Bunlar: İkili tarama testi:

USG de fetüs uygun pozisyon veriyorsa ense saydamlığı denilen NT, burun kemiği ve baş-popo mesafesi ölçüldükten sonra, anne adayından alınan kanda bazı ölçümler (PAPP-A, HCG) yapılarak Trizomi 21 (Down sendromu) başta olmak üzere kromozom anomalileri olma ihtimali araştırılır. Tanı koydurmaz, ihtimal yüksek çıkarsa ileri tanı testi gerekir. Doğruluk oranı %90 lardadır.

Gebelik haftasından doğuma kadar yapılabilir. Doğruluk oranı %99.8 dir.

 Anne adayının kan basıncı ve kilo ölçümü ve sağlık durumu kontrol edilir.

 Fetal yapısal anomaliler için tarama USG si ve eğer ikili tarama testi yapılamamışsa üçlü veya dörtlü tarama testinin yapıldığı zaman dilimidir. Detaylı USG (fetal anomali taraması, genetik sonografi):

 Fetüsün anatomik olarak yapısı detaylı olarak incelenir. Organ gelişimi (kalp-beyin vb), yüz yapısı, büyüme hızı, fetüsteki ve rahime gelen akımı inceleyen doppler USG, rahim ağzı uzunluğu, eş denilen plasenta yapısı ve amniyon sıvısı gibi pek çok detay incelenir.

 En ideal zamanı 20-22 hafta arasındadır. Şüpheli bulgu saptanırsa ileri tanı testleri istenebilir. Üçlü tarama testi: USG de fetüse ait ölçümler alındıktan sonra, ikili test gibi anne adayından alınan kanda bazı parametreler bakılır (Estriol, AFP, HCG) ve yine trizomiler 13-18-21 ve nöral tüp defekti denilen omurgada tam kapanmayan alanların olduğu hastalıkların olma ihtimali araştırılır. Yüksek ihtimalde ileri tanı testleri istenir. Doğruluk oranı %70 ler civarındadır. Dörtlü tarama testi: USG de fetüse ait ölçümler alındıktan sonra, anne adayı kanında HCG, AFP, estriol ve inhibin B bakılarak yine trizomiler ve nöral tüp defekti problemlerinin olma ihtimali incelenir. Yüksek ihtimalde ileri tanı testleri istenir.

 Anne adayının kan basıncı ve kilo ölçümü ve sağlık durumu kontrol edilir.

 Artık fetüs hareketleri hissedilir.

 Gebeliğin artık ikinci yarısı başlamıştır ve fetüse ait detaylı incelemeler son bulur, bundan sonra fetüsün büyüme ve gelişim ve doğuma hazırlık takibi yapılır

 Artık anne adayı için gebelikle ilişkili riskli durumların (hipertansiyon, diyabet vb) tetkiki gerekir

 24 -25 hafta civarında gebelik şekeri denilen gestasyonel DM araştırması için glukoz tolerans testi yapılması önerilir. Açlık kan şekeri bakıldıktan sonra bu değer sınırı aşmıyorsa 75 g lık çözelti içirilir ve 1 ve 2 saat sonrasında iki kan örneği daha alınır. Ölçülen değerlerden yüksek olan varsa Gebelik şekeri tanısı konur.

Açlık kan şekeri sınırın üzerindeyse çözelti içirilmez direkt gebelik şekeri tanısı konur ve ona göre gebelik takibi değişir. Mevcut bilimsel verilere göre 50 ve 100 g lık testler yerine en idelai 75 g lık çözelti kullanılmasıdır.

 Anne adayının kan grubu RH negatif, baba adayının RH pozitif olduğunda fetüs için RH uyuşmazlığı şüphesi olduğu için indirekt coombs testi istenir ve gereğinde anti D denilen uyuşmazlık iğnesi uygulanır.

 Anne adayının kan basıncı ve kilosu takip edilir, sağlık kontrolü yapılır.

 Fetüs hareket takibi önerilir.

 USG ile fetal gelişim, amniyon sıvısı, doppler kan akımları, eş yerleşimi ve yapısı vb gibi imcelemeler devam eder.

 Anne adayına doğum süreci hakkında bilgi verilir.

 Diyet ve egzersizi takip edilir.

 Takip edilmesi gereken özel durumlar varsa (HT, DM vb) özel tetkikler istenir.

 Riskli gebeliklerde veya şüphe olursa non-stres test denilen NST uygulanır.

 Anne adayının kan basıncı ve kilosu takip edilir, sağlık kontrolü yapılır.

 Doğum artık çok yakındır. Fetüsün büyümesinin ve kalp atışlarının, aynı zamanda rahmin kasılmalarının yakın takibi gerekir. Bunun için USG takibi ile büyüme, amniyon sıvısı fetüsün geliş şekli vb incelenir.

NST:

 Anne adayının karnına bağlanan iki prob ile hem fetüs kalp atımları hem de rahim kasılmaları kaydedilir ve hekim tarafından değerlendirilir. 20 dakikalık inceleme tok karna ve sol yan yatırılarak yapılır. Bazen 40 dk ya uzatılabilir.

 Anne adayının kan basıncı ve kilosu takip edilir, sağlık kontrolü yapılır. Fetüs hareket takibi önerilir.

 37. Haftadan itibaren her an doğum eylemi başlayabilir. Anne adayı hazırlanmalıdır, acil durumlar hakkında bilgi verilir.

 Daha önce sezaryen doğum yapmış olanlar vajinal doğum isterlerse uygun şartlar ve riskler anlatılır. Yine sezaryen doğum planlanacakasa, özel bir risk yoksa 39 hafta en ideal zamandır.

 Artık gebelik yolculuğunun sonuna gelinmiştir. NST ve USG takipleri devam eder.

 İlk gebeliklerde, fetüs vajinal doğum için anne adayının pelvis yani leğen kemiğine 39 haftanın sonunda artık yerleşmiş olmalıdır. Yerleşmediyse operatif doğum yani sezaryen doğum gerekli olabilir.

 Daha önce doğum yapmış olanlarda doğum eylemi ile fetüs pelvise yerleşir.

 39 hafta itibariyle doğum şekli ve ihtimaller netleşir ve anne adayı işle paylaşılır.

 Fetüs hareket takibi önerilir.

 Riskli gebeliklerde (hipertansiyon, diyabet, gelişim geriliği, amniyon sıvısı azlığı, kan

uyuşmazlığı vb ) doğum 40 haftadan sonraya bırakılmaz bazen daha da erken olabilir.

 Gebelik için uzatmalar başlamıştır. NST ve USG takipleri haftada iki veya üçe çıkartılır.

 41 haftanın sonunda doğum eylemi kendiliğinden başlamazsa indüksiyon denilen rahim kasılmasını başlatıcı destekler uygulanır veya gerekli hallerde operatif doğum yani sezaryen planlanır.

 Doğum şekli, anne adayına, fetüse veya gebeliğin kendine ait faktörlere göre değişebilir.

İçerik Güncelleme Tarihi : 13.05.2023