Anne, bebek veya ikisi için de sağlık açısından artmış riskler taşıyan gebeliklere yüksek riskli gebelik denir. Oluşabilecek istenmeyen sonuçları önlemek için, bu gebelerin ilave takip ve bakımları gereklidir. Doğru takip ve kuralları uyum ile sağlıklı bir doğum ile sağlıklı bebeklere kavuşmak her zaman mümkündür.

1. Gebelikte yaşın < 17 veya > 35 olması

2. Önceden mevcut sistemik hastalıklar:

Şeker hastalığı
Hipertansiyon,
Lupus
Covid-19 enfeksiyonu
Böbrek hastalığı
Aşırı zayıflık veya obezite
Depresyon
Psikiyatrik hastalık
Tiroid hastalığı
Epilepsi
Kan pıhtılaşma bozukluğu
Bazı bulaşıcı enfeksiyon hastalıkları( su çiçeği, herpes, AIDS gibi) ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar
Tanı almış kanser hastalığı veya kemoterapi veya radyoterapi

3. Yaşam şekli ilgili faktörler:
Sigara, alkol, nargile, bağımlılık yapan madde kullanımı İlaç kullanımı ,Toksik etkili çevresel zararlılara maruz kalmak (radyasyon, yoğun hava kirliliği gibi)

4. Gebelik esnasında meydana gelen problemler: Bebekte var olan gebetik veya doğumsal bozukluklar
Çoğul gebelik
Gebelik şekeri
Preeklampsi (gebelik yüksek tansiyonu) veya eklampsi (gebelikte epilepsi nöbeti)
Yeni kanser tanısı
Daha önce erken doğum öyküsü veya rahim ağzı yetmezliği öyküsü
Daha önceki gebelikte anomalili bebek öyküsü
Daha önceki doğumda veya sonrasında aşırı kanama öyküsü

Yüksek riskli gebeliklerin bazılarında uyarıcı işerteler vardır ve her gebe mutlaka bu konuda bilgilendirilmelidir. Bunlar:

1. Geçmeyen karın ağrısı


2. Göğüs ağrısı


3. Nefes darlığı


4. Vajinal kanama veya kanlı akıntı


5. Uyku hali veya baygınlık


6. Kol bacak güçsüzlüğü


7. Bebek hareketi azalmasi veya durmasi


8. Ateş yüksekliği (38 derece ve üzeri)


9. Kalp çarpıntısı


10. Sabah bulantısı dışında aşırı bulantı ve kusma


11. İlaca cevap vermeyen şiddetli baş ağrısı


12. Kendine veya bebeğe zarar verme düşüncesi

Yüksek riskli gebelik özellikle yetersiz veya yanlış takip edilirse veya anne adayları bu konuda duyarsız ve dikkatsiz davranırsa hayat I tehdit edebilecek sonuçlarla karşılaşabilirler. Bunlar:

1. Gebelik yüksek tansiyonu (preeklampsi)

2. Eklampsi

3. Erken doğum

4.Ssezaryen veya operatif doğum

5. Doğum sonu aşırı kanama

6. Düşük doğum ağırlığı

7. Yenidoğan yoğun bakım ihtiyacı

8. Anne için yoğun bakim ihtiyaci

9. Düşük

10. Anne karnında bebek kaybı

11. Bebekte doğumsal veya genetic bozukluklar

Gebelik planı yapılırken kadın hastalıkları ve doğum hekimine danışmanız, gebelik için ne kadar riskinizin olduğunun tespit edilmesi ve eğer önceden düzeltilmesi veya tedavi edilmesi gereken bir durum varsa bunun diğer branş uzmanları ile istişare edilerek uygun seviyelere getirilmesi ve sonrası gebeliğe izin verilmesi gerekir. Gebe kaldıktan sonra da hekiminizin size önerdiği sıklıkta takiplere gitmeniz gerekir. Bu her gebe için farklı olabilir, bazen aylık, bazen ise haftada üç kere görünmeniz gerekebilir. Bu takiplerde ultrasonografi, kan ve idrar testkikleri, bebek için detaylı genetic veya yapısal ve fonksiyonel tarama testleri ve görüntülemeleri yapılır. Ilave olarak mevcut riskinize gore hekimiznizin siizn için isteyeceği ek tetkikler veya danışmanlıklar olabilir.

Örneğin COVID-19 enfeksiyonlu bir gebelik mutlaka bir göğüs hastalıkları bazen de beraberinde bir kardiyolog ile takip edilir. Yine yüksek tansiyonlu bir gebe için bir kardiyolog istişaresi şartken, gebelik şekeri olan bir gebe için bir ednokrinoloji uzmanı ve diyetisyen olmazsa olmazdır ve bu kişiler ile kadın doğum hekiminiz sürekli irtibat halinde olur. Ancak yüksek riskli gebelikte hekimler ve sağlık çalışanları kadar anne adayları ve yakınlarının da bu konuda üzerine düşeni yapması ve mutlaka önerilere uyması gerekir. Doğru diyet, egzersiz, ilaç kullanımı, kaçınması gerekenlerden uzak durması ve takiplere zamanında gelmesi gerektiği gibi, acildurum ve uyarıcı işaretler konusunda da uyanık olmaları ve hekimle irtibatta kalmaları çok önemlidir.

Elbette aşağıdaki hususlara uyulursa bazı riskler azaltılabilir veya önlenebilir:

1. Gebelik öncesi hekim kontrolü ile risk tayini yapılması, mevcut tanılı hastalıklar varsa (şeker, tansiyon, guatr gibi) onların kontrol altına alabilmek
2. Alkol, sigara veya bilinçsiz ilaç kullanımından kaçınmak
3. İdeal vücut ağırlığında gebe kalabilmek
4. Sürekli kullanılacak ilaç varsa bunları gebeliğe uygun hale dönüştürmek
5. Gebelik öncesi folik asit başta olmak üzere ideal dozlarda vitamin ve mineral takviyesi alabilmek ve sağlıklı bir beslenmeya sahip olmak
6. Gebelik esnasında da düzenli hekim kontrolü ile sağlıklı yaşam kurallarına uygun devam etmek

Çoğunlukla yukarıda yazılı kurallara uyulduğunda yüksek riskli gebelikler sağlıkla sonuçlanır ve diğer gebeliklerde ciddi sorunlara yol açamaz ancak bir grup hastada sonraki gebelikler için de aynı riskler devam edebilir.

Özellikle kontrolsüz yüksek riskli gebeliklerde veya sebebi bilinmeyen şekilde bazı gebeliklerde ilerleyen yıllarda aşağıdaki problemler görülebilir:

Annede;


1. Postpartum depresyon


2. Hipertansiyon


3. Kalp hastalığı
4. İnme


5. Şeker hastalığı
Çocukta;


1. Davranış bozukluğu


2. Solunum sistemi hastalığı


3. Sindirim sistemi hastalığı


4. Gelişim bozukluğu


5. Mental zihinsel bozukluklar


6. Sinir sistemi hastalıkları


7. Şeker hastalığı


8. Obezite


9. Işitme ve görme veya diş problemleri…

İçerik Güncelleme Tarihi : 13.05.2023